No ano 1917 comezaron as obras de construcción dun edificio que sería usado como escola, a conta dun legado de 50.000 pesetas por parte da caritativa señorita Dona Natalia Palacios López, irmá do antigo bispo da diócese mindoniense Don José Manuel Palacios (1877/1885). Natalia finou no 1912 na capital da provincia.

No plano do novo edificio, suxeito aos preceptos hixiénicos e pedagóxicos do momento, foi realizado polo párroco de Barallobre. Na fachada principal e sobre a porta de entrada foi colocada unha placa de mármore branco que dicía: «REVIVISCIT LUX. ESCUELA DE SAN JOSÉ DE LOS MOLINOS. GRATIS PRO DEO» (La luz revive. Escuela de San José de Los Molinos. Por el amor de Dios).

O primeiro mestre da escola foi Don Francisco Caridad Gastalber, presbítero de 37 anos, natural de Coruña, pero veciño afincado en Lugo.

Despois de permanecer moitos anos sen actividade, a escola padeceu os defectos do abandono e das inclemencias meteorolóxicas, foi restaurada por completo e o seu espacio facilitado polo concello a varios artesáns para exercer os seus oficios e dalos a coñecer ao público, como puido ser zoqueiro ou canteiro. Foi neste proceso de rehabilitación cando desapareceu a praca de mármore que amosamos e que se podía ver sobre a entrada. Preguntámonos porque non se volveu a colocar na edificación orixinal e onde se atopará… Xa é un habitual a desaparición destas pracas no noso territorio.

©Andrés_García_Doural
©Marcos_Candia_Cuba